Prowadzenie psychoterapii zgodnie z standardami wypracowanymi w ciągu wielu lat funkcjonowania tej metody leczenia jest czymś absolutnie podstawowym w pracy psychoterapeuty.

Trzymanie się standardów określonych przez gremia naukowe i stowarzyszenia zawodowe psychoterapeutów jest korzystne zarówno dla pacjenta jak i prowadzącego psychoterapię.

Dla pacjenta, który podjął nie łatwą przecież decyzję o wyborze psychoterapii jako metody leczenia gwarancja profesjonalnego i bezpieczeństwa postępowania ze strony psychoterapeuty. Jest oczywistym, że każda z osób podejmujących psychoterapię chcę w sposób maksymalnie efektywny wykorzystać zainwestowany w nią trud, czas i środki finansowe.

Wdrożone standardy psychoterapii pozwalają zaś samemu psychoterapeucie na wybór właściwej strategii postępowania terapeutycznego i zbudowanie sensownego kontraktu terapeutycznego. W przebiegu terapii umożliwiają one również ocenę na ile efektywny jest proces leczenia i w jaki sposób należałby go ewentualnie modyfikować.

Kontrakt terapeutyczny: zdefiniowanie zakresu zadań i oczekiwanych celów psychoterapeutycznych

Kluczowym elementem wydaje się tu zrozumienie oczekiwań pacjenta co do terapii oraz zdefiniowanie problemów, które mogły skłonić go podjęcia psychoterapii. Pozwoli to na jasne określenie warunków dalszego leczenia oraz zdefiniowanie ich w kontakcie terapeutycznym. Będzie on tworzył ramy wspólnej pracy pacjenta i psychoterapeuty.

Możemy również na tym etapie spróbować określić jaki może być przewidywany czas leczenia psychoterapeutycznego – oczywiście nie robimy tego „na sztywno”, raczej rozważamy możliwy niezbędny, minimalny okres leczenia. Będzie to łatwiejsze w tych modalnościach psychoterapeutycznych, które proponują nieco bardziej ustrukturalizowaną i zadaniową formę pracy (np. w psychoterapii poznawczo-behawioralnej). Inaczej będzie wyglądała sytuacja, gdy celem podjętego leczenia jest głębsza modyfikacja struktur osobowościowych  Pamiętajmy bowiem, iż wówczas o czasie trwania psychoterapii decyduje dynamika uwewnętrznionych zmian emocjonalnych, poznawczych i behawioralnych.

Kontrakt terapeutyczny: zdefiniowanie metody pracy i określenia wymogów psychoterapii   

W naszej ocenie ważnym jest też niezwykle  jasne określenie metody prowadzonej psychoterapii – w kontekście dominującej modalności teoretycznej. Po wspólnym określeniu celów podejmowanej przez pacjenta psychoterapii możemy zadecydować jaka wskazana byłaby jej formuła. Czy niezbędnym jest praca bardziej skoncentrowana tylko na uzyskaniu poprawy objawowej, czy też wskazana jest podjęcie oddziaływań mających na celu modyfikację nieprawidłowych wzorców behawioralnych lub schematów poznawczych. Wreszcie czy być może koniecznym jest podjęcie długoterminowej, wglądowej psychoterapii zmieniającej struktury osobowościowe.  

Każda z tych decyzji oznacza wybór konkretnej metody postępowania terapeutycznego: zgodnej z standardami określonymi poprzez wymogi tego paradygmatu psychoterapeutycznego (np. psychoterapii psychodynamicznej czy psychoterapii poznawczo-behawioralnej). Każda z szkół psychoterapii prezentuje nieco inne rozumienie problematyki i symptomatologii pacjenta oraz sposobów radzenia sobie z nimi. Każda z nich ma też wypracowaną określoną metodykę pracy, która jasno definiuje modele możliwych oddziaływań terapeutycznych.

Jesteśmy zwolennikami prowadzenia psychoterapii w konkretnej modalności definiowanej wcześniejszym szkoleniem samego psychoterapeuty. Możliwym jest oczywiście integrowanie oddziaływań terapeutycznych wywodzących się z różnych paradygmatów psychoterapeutycznych. Wymaga to jednak dużego doświadczenia psychoterapeuty i jego wcześniejszego osadzenia w konkretnej metodzie terapii. Wykluczamy zaś nieprzemyślany i chaotyczny eklektyzm terapeutyczny jako coś co w naszej ocenie jest całkowicie nieskuteczne i potencjalnie niebezpieczne dla pacjenta.

Mamy pełne przekonanie, że brak jednoznaczności co do stosowanych metod leczenia w psychoterapii zazwyczaj oddaje brak należytego kierunkowego wykształcenia psychoterapeuty. Tylko właściwe osadzenie w teorii pozwala na pełne zintegrowanie posiadanej wiedzy z nabywanym doświadczeniem praktycznym.

 

Superwizja

Konieczność stałego korzystania z superwizji prowadzonej pracy psychoterapeutycznej jest obecnie bazowym założeniem dotyczącym pracy każdego psychoterapeuty – zarówno tego w początkowym okresie pracy jak i tego bardzo doświadczonego, posiadającego wszelkie certyfikaty. Istotnym jest tylko aby terapeuta w początkowym okresie szkolenia korzystał z superwizji częściej, bardziej regularnie – zwłaszcza w sytuacji w której nie pracuje w ośrodku klinicznym.  Wartym rozważenie byłoby oczekiwanie od psychoterapeuty jasnego poinformowania kto jest jego superwizorem i w jakim zakresie superwizja jest realizowana.

Standardy dotyczące superwizji realizowane w Poradni Psychoterapii Medycznej HarmonyMed odpowiadają wymogom określanym przez  najważniejsze stowarzyszenia zawodowe psychoterapeutów  – Polskie Towarzystwo Psychiatryczne, Polskie Towarzystwo Psychologiczne, Polskie Towarzystwo Psychoterapii Poznawczo-Behawioralnej oraz Polskie Towarzystwo Psychoterapii Psychodynamicznej.

Zakładają one konieczność stałej superwizji odbywanej przez praktykujących psychoterapeutów niezależnie od ich poziomu wykształcenia czy doświadczenia zawodowego. Oznacza to, że superwizji muszą poddawać się zarówno osoby dopiero rozpoczynające swoją pracę zawodową jak i bardzo doświadczeni psychoterapeuci, również ci posiadający certyfikaty psychoterapeuty.

Zebrania kliniczne

Istotnym aspektem Bardzo pomocnym doświadczeniem w pracy psychoterapeuty jest też uczestniczenie balintowskich, superwizyjnych grupach koleżeńskich – zwłaszcza dla bardziej doświadczonych zawodowo osób.